<p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">喬園位于江蘇省泰州市老城區(qū)(今海陵北路68號(hào))。始建于明萬(wàn)歷年間(1573-1620),最初叫日涉園,為太仆寺卿陳應(yīng)芳的住宅園林,取晉陶潛《歸去來(lái)辭》中 “園日涉以成趣” 之句而命名。又因園內(nèi)有三石筍,清嘉慶年間改名為三峰園。清末一度叫蟄園,后為兩準(zhǔn)鹽運(yùn)使喬松年所有,又叫喬園。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">此園以山響草堂為中心,南部鑿池造山構(gòu)成主景,北面辟有庭園。堂前水池如帶,山石環(huán)抱,主峰上立三石筍,以湖石假山為主。具有皺、漏、透、瘦之特色。池上跨小環(huán)洞橋及石梁,過(guò)橋入洞曲折蜿蜒山間,在花神閣遺址前有古柏檜一株,山巔西邊是半亭,東幽谷上為數(shù)魚(yú)亭。堂后還有鯁汲堂、松吹閣、因巢亭等。此園花木配置,突出古柏,以高松、梅林為輔, 山坳水曲多植天竹,庭前栽臘梅、桂樹(shù)。廳間散植修竹、芭蕉,花壇間布置牡丹、芍藥,用花木季節(jié)的變化來(lái)表示四季的景色。它是蘇北最古老的園林之一,被我國(guó)園林泰斗陳從周先生譽(yù)為 “淮左第一園”。2006年,泰州市政府以清道光五年周庫(kù)“三峰園景圖”為依據(jù),對(duì)園林進(jìn)行了恢復(fù)修建,使喬園十四景得以重現(xiàn)。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">日涉園</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">淮左第一園</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">來(lái)青閣</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">清代著名文學(xué)家梅曾亮所作《三峰草堂歌》中 “徘徊西上來(lái)青閣,四面風(fēng)光一廉泊”。清道光五年周庠所繪“冊(cè)頁(yè)” 記載,“高甍接云者,為來(lái)青閣。登閣以望,園之全勝在焉”??梢?jiàn),來(lái)青閣為全園最高的建筑物。</span></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">來(lái)青閣內(nèi)展覽前言</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">泰州喬園是蘇北地區(qū)現(xiàn)存最古老的園林,素有 “淮左第一園” 之稱(chēng),明清至今歷經(jīng)四百余年,數(shù)易其主,幾度興廢。而其名稱(chēng)也從最初的 “日涉園” 到后來(lái)的 “三峰園”、“蟄園”、“喬園”。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">喬園的造園手法主要是在有限的空間里,通過(guò)疊山理水,栽植花木,配置園林建筑,并用大量的匾額、楹聯(lián)、書(shū)畫(huà)、雕刻、碑石、家具陳設(shè)來(lái)反映古代哲理觀念、文化意識(shí)和審美情趣。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">作為私家園林其主要構(gòu)園特點(diǎn)是:“園中有園,園中有院,山外有山,樓外有樓 。”</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">喬園造園風(fēng)格</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">泰州喬園是全國(guó)重點(diǎn)文物保護(hù)單位及省級(jí)重點(diǎn)風(fēng)景名勝區(qū),素稱(chēng)淮水以東第一園。其造園風(fēng)格堪稱(chēng)一絕。蘇州園林以鬧中取靜而見(jiàn)長(zhǎng)。而泰州喬園則是“鬧中取靜,靜中更靜”。它位于泰州海陵北路六十八號(hào)。前身為明代陳鳶舊居,萬(wàn)歷年間其孫太仆寺少卿陳應(yīng)芳倚宅建園,取晉陶淵明《歸去來(lái)辭》中“園日涉以成趣”句意,取名“日涉園”。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">“日涉園” 園林結(jié)構(gòu)初步形成</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">陳應(yīng)芳(1543年—1610年),字元振, 南直隸泰州衛(wèi)(今江蘇泰州)人。萬(wàn)歷二年(1574年)進(jìn)士。陳應(yīng)芳先后出任金華縣和龍泉縣的縣令,浙江提學(xué)僉事等職。神宗萬(wàn)歷年間,陳應(yīng)芳年高歸鄉(xiāng)后,在祖父陳鳶的祖屋舊地,修建住宅,同時(shí)倚宅興建了這座園林。取晉陶淵明《歸去來(lái)辭》中 “園日涉以成趣,門(mén)雖設(shè)而常關(guān)” 句意,命名為“日涉園”。這是日涉園形成之初的筑理念,那就是把園林建設(shè)成居住者日常恬靜生活的世外桃源。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">日涉園主體部分延續(xù)至今的“山水”格局,自從陳應(yīng)芳建造園林的時(shí)候已經(jīng)形成。而其后四百年間,這種山水互相融合的格局一直沒(méi)有變化過(guò)。其布局特點(diǎn)為:園林部分藏于住房之東南角,遠(yuǎn)離了相鄰的八字橋街道的繁華,有利于幽靜環(huán)境的形成??梢哉f(shuō)是“鄰雖近俗,門(mén)掩無(wú)嘩”。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">喬園中有一株數(shù)百年的古柏,它見(jiàn)證了喬園的歷史歲月。東南大學(xué)潘谷西教授早年對(duì)喬園進(jìn)行了現(xiàn)場(chǎng)實(shí)際測(cè)量。潘谷西教授根據(jù)測(cè)量推斷:園內(nèi)南邊山上有古柏一株,其樹(shù)齡與園齡相當(dāng),可證明此山是萬(wàn)歷年間舊物。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">清初改名“三峰園"</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">清雍正年間園歸高鳳翥,易名三峰園。高鳳翥,字麓庵,泰州人,曾任福州府通判,此人身兼名士和地方官員雙重身份,因?yàn)閳@內(nèi)有三峰石,故此改名為 “三峰園”。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">高氏家族經(jīng)營(yíng) “三峰園” 約130余年。經(jīng)過(guò)高氏家族的多年維護(hù)“三峰園”造園藝術(shù)漸臻上乘。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">清朝中后期改名“贄園"</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">高氏家族衰落后,“三峰園” 逐漸荒廢,這一時(shí)期正值時(shí)局動(dòng)蕩、自然災(zāi)害頻發(fā),據(jù)清代《吳陵野記》記載:“其時(shí)值洪楊之亂,避兵泰者多”。從四川茶鹽道任上,因病歸里的吳文錫(1800--1870年)流寓泰州,于咸豐九年(1859年),吳文錫從高氏后人手中買(mǎi)得“三峰園”,花費(fèi)了3個(gè)月時(shí)間進(jìn)行對(duì)園子進(jìn)行了修繕。吳文錫認(rèn)為:“其地甚小而外山環(huán)水抱無(wú)美不備”,從此他就可以像動(dòng)物冬眠一樣躲在這里過(guò)幽靜淡然的生活,故此將其更名為“蟄園”。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">清末又改名為“喬園"</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">清朝咸豐、同治年間兩淮鹽運(yùn)使喬松年從揚(yáng)州來(lái)到泰州,在泰州購(gòu)地作為鹽務(wù)公所所在地,并在期間興建了“小香崖” 花園。喬松年在小香崖處理公事,接待文人,也就是在此時(shí),喬松年結(jié)交了文人名人吳文錫。后來(lái)喬松年調(diào)任別處,同治七年再歸泰州時(shí),將吳文錫所居 “蟄園” 買(mǎi)下,改名為 “喬園”。</span></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">建國(guó)后改名為“喬園招待所"</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">建國(guó)后,喬園收歸國(guó)有,以園林及宅第改建為政府招待所,期間也稱(chēng)喬園招待所、喬園賓館。后劉少奇到蘇北巡視曾在此小憩,1956年梅蘭芳回鄉(xiāng),也曾下榻于此。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">喬園歷經(jīng)400多年走到了今天,回首斑駁歲月,經(jīng)歷了太多的變化。歷任園主多出身官宦。他們居住于喬園時(shí)的歷史境遇各不相同。但其心境多是相同的,那就是多幽靜淡然生活的思考與追求。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">泰州喬園的那種自然質(zhì)樸、高下結(jié)合、亦直亦曲、亦曠亦幽的特點(diǎn)值得我們細(xì)細(xì)品味。或許是巧合,這也正是如今泰州“水城慢生活”的一種歷史淵源的體現(xiàn)。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">午韻軒</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">上聯(lián):</span><span style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">日影池魚(yú)多寂靜</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">下聯(lián):</span><span style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">午陰嘉樹(shù)自清圓</span></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">萊慶堂</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">據(jù)清道光五年周庠所繪 “冊(cè)頁(yè)” 所述,該堂前后重檐,為主人宴客親友、賓朋之處。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">太湖奇石,渾然天成,紋理縱橫,渦洞相套,透漏玲瓏,宛若婀娜美人對(duì)鏡梳妝。園林建筑泰斗陳從周為其取名“美女照鏡石”,更贊其為喬園一絕。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">金鑲玉竹</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">拉丁學(xué)名:Phyllostachys aure-osulcata' Spectabilis</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">為竹中珍品,其珍奇處在那嫩黃色的竹竿上,于每節(jié)生枝葉處都天生成一道碧綠色的淺溝,位置節(jié)節(jié)交錯(cuò)。一眼望去,如根根金條上鑲嵌著塊塊碧玉。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">喬松年</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">(1815-1875)</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">喬松年,字鶴儕,山西徐溝人。咸豐九年(1859),喬松年被正式授予兩淮鹽運(yùn)使,并兼辦江北糧臺(tái)。咸豐十年(1860)冬,因太平天國(guó)占領(lǐng)揚(yáng)州,時(shí)任兩淮鹽運(yùn)使的喬松年率員遷來(lái)泰州。喬松年在泰州期間,因泰州無(wú)兵戈之災(zāi),一時(shí)官員、文人流寓避難至此者眾多。其中,喬松年與吳文錫的交往最為密切,吳文錫除了在鹽務(wù)和辦團(tuán)練上是喬松年的助手,在文學(xué)和藝術(shù)上更是喬松年的良師益友。同治七年(1868),喬松年于吳文錫處購(gòu)得“蟄園”,將園名恢復(fù)為 “日涉園”,同時(shí)將園內(nèi)的景觀一一恢復(fù)往昔“三峰園”的舊名。后喬松年官至巡撫、河道總督,成為歷代園主中官位最高者。其嗣子及后人在園內(nèi)居住下來(lái),泰州人因此慣稱(chēng)“喬園”并沿襲至今。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">喬松年飽讀詩(shī)書(shū)、知識(shí)淵博,一生著作甚豐,主要作品著有《蘿摩亭遺詩(shī)》《夢(mèng)孽亭札記》《蘿亭文鈔》《論語(yǔ)淺解》等,編有《緯捃》《喬氏載記》等。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">喬松年為當(dāng)年泰州佳景作詩(shī)</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《斗壇來(lái)鶴》</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">瑤壇法席步虛聲,恰有胎禽解送迎。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">仙客往來(lái)云不散,丹光園滿月常明。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">靈氛向夜占珠緯,清唳凌秋和玉笙。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">采筆未須干氣象,芝田我欲賦歸耕。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《梵宮花雨》</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">岌案丹樓遠(yuǎn)似霞,神龍常護(hù)梵王家。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">香云如海先成蓋,慈雨從天正墜花。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">真種菩提原有樹(shù),眾生沾丐已無(wú)涯。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">漫將甘露言禪悅,且拂迦梨叩法華。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《長(zhǎng)橋煙景》</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">細(xì)雨疏疏帶晚煙,橋頭回首覺(jué)春妍。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">最憐澤國(guó)呼鷗地,恰是花陰試燕天。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">一杵涼鐘巖樹(shù)杪,幾人輕笠石欄邊。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">詩(shī)情何用思風(fēng)雪,喚作羅浮境已仙。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《古阜斜陽(yáng)》</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">升高望遠(yuǎn)一長(zhǎng)嗟,難向蒼天問(wèn)岳家。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">大將功名悲汗馬,亂時(shí)風(fēng)景慘歸鴉。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">愚公可得移山去,壯士空教挽日斜。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">暮色黯然下平楚,嚴(yán)城秋警動(dòng)清笳。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《城樓眺?!?lt;/span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">茫茫野色收千里,浩浩秋聲共一音。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">東海揚(yáng)塵真旦暮,南樓嘯月此登臨。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">便生馭氣排空想,更起傷今望古心。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">欲借飆輪尋碣石,云帆待掛又沉吟。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《草堂花燭》</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">短籬老屋樹(shù)如鱗,物外田園自隔塵。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">修竹欲迷三徑曲,好花不斷四時(shí)春。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">壁蝸橫上偏成字,山鳥(niǎo)低飛慣近人。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">萬(wàn)里橋邊相比并,詩(shī)家堂室總嶙峋。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《泮池桃李》</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">一城桃李總芳菲,獨(dú)愛(ài)高墻錦作圍。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">地僻最宜回俗駕,香濃暗與點(diǎn)春衣。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">魚(yú)吹水面從相戲,蝶抱枝頭不肯飛。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">輸卻名園邀勝賞,等閑夜宴賦詩(shī)歸。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《南濠漁唱》</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">南濠十里比湖光,多少漁翁打漿忙。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">晚唱忽聞聲欽乃,高蹤真在水中央。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">扣舷一發(fā)波光靜,弄笛三終月正涼。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">葦際延緣有人在,靈均慎莫恣清狂。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">喬園的魅力,在于山水為表,靜心為核,四百年風(fēng)雨磨平了歲月痕跡,卻沉淀出 “鬧中取靜” 的生活智慧。那些靈動(dòng)的山石、流轉(zhuǎn)的水聲,都是對(duì)“恒久”最溫柔的注解。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 2025年11月2日記</span></p>