<p class="ql-block">淺析“轉(zhuǎn)蓬”</p><p class="ql-block">看劇《梁?!酚谐~“分別天涯如轉(zhuǎn)蓬”。</p><p class="ql-block">讀李商隱的詩也有“嗟余聽鼓應(yīng)官去,走馬蘭臺(tái)類轉(zhuǎn)蓬”。印象中古詩文使用轉(zhuǎn)蓬這一詞語并非鮮見。</p><p class="ql-block"> 1.</p><p class="ql-block">釋義</p><p class="ql-block"> “轉(zhuǎn)蓬”的字面意思是指被風(fēng)吹得四處滾動(dòng)的蓬草。因蓬草干枯后莖稈易斷,常隨風(fēng)飄蕩、無固定方向。在古文古詩詞中多用來比喻漂泊無依、身不由己的人或狀態(tài)。</p><p class="ql-block"> 在“分別天涯如轉(zhuǎn)蓬”這句唱詞里,就是用轉(zhuǎn)蓬的漂泊不定,來形容梁山伯與祝英臺(tái)分離后,各自遠(yuǎn)在天涯、無法自主相聚的無奈處境。</p><p class="ql-block"> 2.</p><p class="ql-block">出處:</p><p class="ql-block"> “轉(zhuǎn)蓬”一詞最早可追溯至《后漢書》志第二十九《輿服上》:“上古圣人,見轉(zhuǎn)蓬始知為輪。輪行可載,因物知生,復(fù)為之輿。” 意思是說上古時(shí)代的圣人,看見脫落的蓬草被風(fēng)吹得旋轉(zhuǎn)滾動(dòng),由此受到啟發(fā)發(fā)明了車輪。車輪滾動(dòng)可以承載重物,進(jìn)而又制造出了車子。</p><p class="ql-block"> 此外,三國時(shí)期曹植的《雜詩》之二也有“轉(zhuǎn)蓬離本根,飄飄隨長風(fēng)”。此詩將轉(zhuǎn)蓬的自然屬性轉(zhuǎn)化為人生境遇的象征。此后,“轉(zhuǎn)蓬”在文學(xué)作品中常被用于隱喻人生漂泊無依的狀態(tài)。</p><p class="ql-block">3.</p><p class="ql-block">實(shí)用舉例:</p><p class="ql-block">1/</p><p class="ql-block">魏晉·曹植 《吁嗟篇》 “吁嗟此轉(zhuǎn)蓬,居世何獨(dú)然。長去本根逝,夙夜無休閑?!?lt;/p><p class="ql-block"> 以轉(zhuǎn)蓬喻身世漂泊、孤獨(dú)無依 。</p><p class="ql-block">2/</p><p class="ql-block">唐·杜甫 《八月十五夜月二首》 “轉(zhuǎn)蓬行地遠(yuǎn),攀桂仰天高”。</p><p class="ql-block"> 中秋思鄉(xiāng),羈旅凄涼 。</p><p class="ql-block">3/</p><p class="ql-block">唐·劉長卿 《送李錄事兄歸襄鄧》 “十年多難與君同,幾處移家逐轉(zhuǎn)蓬” 。戰(zhàn)亂遷徙,身世如蓬 。</p><p class="ql-block">4/</p><p class="ql-block">唐·高適 《酬陸少府》 “蕭蕭前村口,唯見轉(zhuǎn)蓬入”。</p><p class="ql-block"> 蕭瑟秋景,客行孤寂 。</p><p class="ql-block">5/</p><p class="ql-block">宋·司馬光 《貽宋四行簡迪》 “宦游久不樂,客路轉(zhuǎn)蓬身”。</p><p class="ql-block"> 旅途漂泊的自況 。</p><p class="ql-block">6/</p><p class="ql-block">宋·曾鞏 《北歸三首》“ 江海多年似轉(zhuǎn)蓬,白頭歸拜未央宮” 。</p><p class="ql-block">久客不歸,身世飄零 。</p><p class="ql-block">7/</p><p class="ql-block">元·唐桂芳 《泊廬山下》 “自笑浮生類轉(zhuǎn)蓬,江南江北寄行蹤?!?lt;/p><p class="ql-block"> 行旅無常,自嘲漂泊 。 </p><p class="ql-block">8/宋·蔡襄《登三鄉(xiāng)寺閣》流年似轉(zhuǎn)蓬。</p><p class="ql-block"> 這些詩作中,“轉(zhuǎn)蓬”被用來象征漂泊無定、離鄉(xiāng)背井的命運(yùn)。多與戰(zhàn)亂、羈旅、時(shí)光流逝等主題相呼應(yīng),情感基調(diào)蒼涼深沉,既描繪自然景象,又寄托人生感慨。</p><p class="ql-block">2025.11.08</p>